Nhiều người nước ngoài sau một thời gian làm việc ở Nhật thường có suy nghĩ “nhảy việc” để tăng lương và đa phần mục tiêu mọi người hướng đến sẽ là các doanh nghiệp nước ngoài (外資系企業) ở Nhật Bản. Vậy các doanh nghiệp nước ngoài là gì? Có đặc điểm gì khác so với các công ty thuần Nhật (日系企業)? Và điều quan trọng mà chắc hẳn rất nhiều bạn muốn biết đó là cần đáp ứng những yêu cầu gì để có thể xin việc vào các công ty này? Nếu bạn đang có ý định tìm việc tại một công ty nước ngoài ở Nhật thì đừng vội bỏ qua bài viết này nhé!
Công ty nước ngoài tại Nhật Bản là gì?
Các công ty nước ngoài tại Nhật ở đây có thể hiểu một cách đơn giản là các công ty ở Nhật có vốn đầu tư từ các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài, hoặc từ một nhà đầu tư người nước ngoài. Trong tiếng Nhật các công ty nước ngoài thường được gọi là 外資系企業 hoặc gọi tắt là 外資系 để phân biệt với các công ty của Nhật Bản (日系企業).
Hiểu theo định nghĩa này, có thể chia các doanh nghiệp nước ngoài tại Nhật thành 3 loại dưới đây:
- Công ty con do doanh nghiệp nước ngoài thành lập ở Nhật Bản (ví dụ như Google, Louis Vuitton,…
- Công ty ở Nhật do doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp Nhật Bản cùng chung vốn thành lập (ví dụ: McDonald’s Japan, Fuji Xerox,…)
- Công ty thuần Nhật nhưng được bán lại cho các doanh nghiệp nước ngoài (ví dụ: Sharp đã được tập đoàn Hon Hai của Đài Loan mua lại, hay Pioneer đã trở thành công ty con của công ty Baring Private Equity Asia ở Hồng Kông)
Ngoài 3 trường hợp phổ biến trên, ngày này các công ty nước ngoài thường đến Nhật Bản thành lập các văn phòng đại diện, chi nhánh. Đây cũng có thể xem như một hình thức vận hành của các công ty nước ngoài tại Nhật Bản.
Đến đây, chắc bạn đã phần nào nhận ra sự khác biệt cơ bản giữa các công ty có vốn đầu tư nước ngoài và các công ty của Nhật rồi đúng không nào? Trong bối cảnh toàn cầu hóa chung của thế giới và Nhật Bản cũng đang mở cửa thị trường để thu hút nguồn lao động từ nước ngoài, việc số lượng các doanh nghiệp nước ngoài ngày càng gia tăng ở Nhật Bản cũng là điều tương đối dễ hiểu.
Đặc điểm của các công ty nước ngoài tại Nhật Bản. Ưu điểm và nhược điểm so với các công ty của Nhật Bản
Nhắc đến các doanh nghiệp nước ngoài, hẳn nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những đặc trưng cơ bản như lương cao, môi trường làm việc tự do, thoải mái, hay việc coi trọng năng lực của cá nhân hơn là tuổi tác và số năm kinh nghiệm. Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả, bên cạnh những điểm tích cực mà hầu hết mọi người đều nhìn thấy và bị thu hút thì cũng có những mặt hạn chế khác mà ít ai để ý đến. Trong phần này, chúng tôi sẽ phân tích rõ hơn, chỉ ra cho bạn thấy đâu là ưu, nhược điểm của các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Nhật Bản.
Thường không có chế độ đào tạo nhân viên
Nếu đã từng làm việc trong các công ty thuần Nhật chắc bạn không còn lạ gì với chế độ đào tạo nhân viên nữa. Đây là chế độ đào tạo dành cho các nhân viên mới vào công ty để làm quen với công việc mới, và thường phổ biến với những sinh viên mới tốt nghiệp lần đầu đi làm. Tuy nhiên, tại các doanh nghiệp nước ngoài thường rất ít nơi xây dựng hẳn một chế độ đào tạo riêng cho nhân viên giống như vậy (hoặc nếu có thì cũng không được bài bản và quy củ như các công ty của Nhật), vì đa số những công ty này thường yêu cầu nhân viên phải phát huy ngay được năng lực sau khi vào làm việc. Vì thế, những bạn đang cân nhắc chuyển việc sang một lĩnh vực mới hãy chú ý đến điều này nhé. Đặc trưng này có thể là một rào cản lớn gây khó khăn cho bạn nếu muốn chuyển việc sang một lĩnh vực hoàn toàn mới ở công ty nước ngoài đó.
Chú trọng phát triển kỹ năng, kiến thức chuyên môn
Tại các công ty của Nhật, bạn có thể dễ dàng luân chuyển bộ phận, chuyển qua làm ở một lĩnh vực, chuyên ngành khác sau một thời gian công tác lâu dài ở một vị trí, nhưng ở các công ty nước ngoài sẽ hiếm có chuyện như vậy xảy ra. Các công ty nước ngoài thường khuyến khích nhân viên phát huy và nâng cao hơn nữa những kinh nghiệm và kiến thức vốn có của mình ở một lĩnh vực cố định để phát triển sự nghiệp lâu dài của bản thân. Ngoài ra, như đã nói ở trên, do chú trọng vào việc phát huy năng lực và không có chế độ đào tạo cho nhân viên, nên sẽ hiếm có trường hợp công ty điều chuyển nhân viên sang làm ở một vị trí hoàn toàn mới.
Nếu như bạn đang trong quá trình tìm kiếm công việc phù hợp với mình muốn thử sức ở nhiều lĩnh vực, hoặc tương lai muốn trở thành người quản lý, lãnh đạo có cái nhìn bao quát về nhiều ngành nghề bạn có thể lựa chọn vào làm việc tại một công ty lớn của Nhật Bản. Còn nếu bạn đã tìm ra được công việc yêu thích và muốn phát triển hơn nữa thì doanh nghiệp nước ngoài chính là nơi để bạn hiện thực hóa giấc mơ đó.
Chủ nghĩa cá nhân lớn – Nơi bạn có thể thoải mái thể hiện quan điểm, suy nghĩ cá nhân
Nói chủ nghĩa cá nhân ở các doanh nghiệp nước ngoài lớn, không có nghĩa là tập thể không được xem trọng. Ở đâu cũng vậy, các hoạt động tập thể như làm việc nhóm, tham khảo ý kiến đồng nghiệp vẫn được xem là cách thức làm việc cần thiết. Tuy nhiên, khác với các công ty thuần Nhật nơi những ý kiến mang tính áp đặt, cách nói thẳng thắn thường được cho là không nên nói ra, thì tại các công ty nước ngoài bạn có thể thẳng thắn trình bày quan điểm, suy nghĩ cá nhân ngay cả khi ý kiến đó đi ngược lại với số đông hoặc với cấp trên. Các công ty nước ngoài cũng thường khuyến khích nhân viên tự PR bản thân, đề xuất tăng lương, thăng chức,… Trong môi trường làm việc như vậy, nếu bạn không dám mạnh mẽ bày tỏ ý kiến, chủ động trong công việc, sẽ rất khó để ở lại.
Môi trường làm việc bình đẳng, thoải mái nhưng tính cạnh tranh cao
Tại các công ty nước ngoài, khi năng lực và chủ nghĩa cá nhân được đề cao bạn có thể cảm thấy thoải mái và bình đẳng hơn so với khi làm việc ở các công ty Nhật chú trọng quan hệ thứ bậc, sempai-kohai. Mọi người chỉ cần làm tốt công việc của mình mà ít phải để ý đến những người xung quanh. Nếu như ở các công ty của Nhật thường hay có văn hóa làm thêm để thể hiện bạn là người chăm chỉ, đang nỗ lực, cống hiến cho công ty, hoặc đơn giản là vì mọi người chưa về nên bạn cũng chưa được về thì ở các công ty nước ngoài, chỉ cần hoàn thành xong công việc của mình là bạn có thể ra về. Việc làm thêm ở các công ty nước ngoài chỉ chứng tỏ rằng bạn là một người thiếu năng lực không thể hoàn thành công việc trong thời gian quy định. Việc này chỉ khiến bạn bị đánh giá thấp trong mắt các cấp trên mà thôi.
Mặc dù có những thứ thoải mái hơn khi so với các công ty Nhật, nhưng có thể nói làm việc tại các doanh nghiệp nước ngoài có nghĩa là lúc nào bạn cũng phải phấn đấu, tiến lên để không bị đào thải. Các công ty nước ngoài coi trọng năng lực của nhân viên chứ không phải tuổi tác hay số năm kinh nghiệm nên nếu muốn được thăng tiến, tăng lương bạn không còn cách nào khác là phải tự mình phấn đấu và chứng tỏ năng lực cho mọi người thấy. Ngoài ra, nhiều người nói rằng công ty nước ngoài thường trả lương cao nhưng đi cùng với lương cũng chính là trách nhiệm và áp lực phải tạo ra kết quả trong công việc, bởi nếu bạn không thể đóng góp vào sự phát triển chung của công ty thì khả năng cao là bạn sẽ bị cắt giảm lương hoặc tệ hơn là cho nghỉ việc.
Coi trọng kết quả hơn quá trình. Đánh giá cá nhân dựa trên năng lực thực tế
Các công ty nước ngoài thường có xu hướng xem trọng kết quả đạt được, đích đến hơn là quá trình thực hiện nó. Nói vậy không có nghĩa là cách thức thực hiện không được xem trọng. Các công ty Nhật thường rất chú trọng vào việc tạo các tài liệu hướng dẫn, quy trình làm việc,… để hướng dẫn công việc cho nhân viên, nhưng đôi khi nó khiến mọi thứ trở nên cứng nhắc, máy móc, khiến cho hiệu suất công việc đi xuống. Các công ty nước ngoài lại không như vậy, họ khuyến khích nhân viên sáng tạo, thay đổi quy trình làm việc miễn sao là nó vẫn cho ra kết quả tốt.
Ngay từ khâu tuyển dụng các công ty nước ngoài đã chú trọng vào việc đánh giá cá nhân dựa trên năng lực thực tế hơn là tuổi tác và số năm kinh nghiệm. Do đó, bạn không cần phải quá để ý đến vấn đề tuổi tác khi đàm phán lương, hoặc không cần phải lo sợ hồ sơ bị đánh trượt vì đã nhảy việc nhiều lần. Ngoài ra, trong quá trình làm việc bạn cũng có thể thoải mái đề xuất tăng lương hoặc thăng chức nếu cảm thấy mình đủ năng lực cho vị trí mới. Chính vì cách suy nghĩ này, nên nhiều người làm việc ở các công ty nước ngoài thường nhận được mức lương hoặc vị trí rất cao so với bạn bè bằng tuổi làm việc trong các công ty của Nhật.
Lương cao nhưng chế độ phúc lợi hầu như không có
Các công ty Nhật đa phần sẽ có trợ cấp đi lại, hỗ trợ tiền nhà, tiền nuôi con,… cho nhân viên để tạo dựng môi trường làm việc thoải mái, khuyến khích nhân viên làm việc lâu dài và cống hiến cho công ty (chế độ làm việc suốt đời). Nhưng các công ty nước ngoài thường không có suy nghĩ như vậy, việc trả lương cao, cũng đồng nghĩa với việc họ phải cắt giảm những khoản chi khác trong đó có các khoản tiền trợ cấp. Ngoài ra, các công ty nước ngoài thường không có chế độ trợ cấp lương hưu nên khoản tiền này hàng tháng sẽ được cộng vào lương của người lao động. Mặc dù ngày nay cũng đã có nhiều công ty thay đổi, đưa thêm một vài khoản trợ cấp vào trong tiền lương của người lao động, nhưng điều đó vẫn chưa thực sự phổ biến. Do đó, khi đi xin việc ở Nhật bạn cần cân nhắc xem ưu tiên của mình là gì để có thể đưa ra được lựa chọn đúng đắn.
Nếu muốn tìm hiểu về mức lương trung bình tại Nhật Bản năm 2020, các bạn có thể tham khảo thêm bài viết này.
Trên đây là một vài đặc trưng cơ bản của các doanh nghiệp nước ngoài. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng với mỗi kiểu công ty nước ngoài khác nhau (3 loại như đã đề cập ở trên) sẽ có những điểm điều chỉnh khác nhau nên không nên mặc định tất cả các công ty nước ngoài đều như vậy.
Từ các đặc điểm trên, có thể rút ra một vài ưu điểm và nhược điểm của các doanh nghiệp nước ngoài tại Nhật Bản như sau:
Ưu điểm
- Lương cao
- Môi trường làm việc cởi mở, thoải mái, bình đẳng
- Không phải làm thêm ngoài giờ, có thể cân bằng giữa công việc và cuộc sống
- Có nhiều cơ hội để tập trung phát triển kỹ năng, kiến thức chuyên môn, đặc biệt là khả năng ngoại ngữ
Nhược điểm
- Chế độ phúc lợi hầu như không có
- Môi trường cạnh tranh, áp lực, có thể dễ dàng bị đào thải nếu không đáp ứng được yêu cầu công việc
- Quan hệ đồng nghiệp hơi khô khan và xa cách
Yêu cầu cơ bản của các công ty nước ngoài tại Nhật Bản khi tuyển dụng nhân viên
Yêu cầu về kỹ năng
Có kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm về một lĩnh vực cụ thể
Vì các công ty nước ngoài thường đánh giá nhân viên dựa trên năng lực nên để có thể xin vào làm việc tại các công ty này, bạn phải chứng tỏ cho họ thấy bạn là người có kiến thức chuyên sâu, có kinh nghiệm hoặc đã đạt được những thành tích lớn lao ở công ty trước trong lĩnh vực đó. Đa phần các vị trí tuyển dụng của các công ty nước ngoài thường yêu cầu người có kinh nghiệm nên sẽ rất khó cho bạn nếu ứng tuyển vào một công việc mà mình chưa từng tiếp xúc.
Khả năng ngoại ngữ: tiếng Anh
Khi bạn làm việc ở các công ty thuần Nhật vì đồng nghiệp, đối tượng khách hàng chủ yếu là người Nhật nên bạn chỉ cần biết tiếng Nhật là đủ, nhưng nếu muốn chuyển việc sang các công ty nước ngoài bạn cần có thêm một ngoại ngữ nữa, đó là tiếng Anh. Không chỉ phục vụ cho việc giao tiếp với đồng nghiệp, mà bạn còn phải sử dụng thành thạo tiếng Anh để trao đổi trực tiếp hoặc qua mail với khách hàng nên cần phải có trình độ tiếng Anh thương mại trở lên nếu muốn xin việc vào các công ty nước ngoài. Thông thường các công ty nước ngoài thường yêu cầu ứng viên phải có chứng chỉ tiếng Anh TOEIC 700 trở lên, đây là mức cơ bản cho thấy ứng viên có thể trao đổi email và gọi điện nói chuyện với khách hàng. Đối với vị trí cao hơn như quản lý có thể yêu cầu TOEIC 800 trở lên. Nói vậy không có nghĩa là tất cả các công ty đều yêu cầu như vậy, để cho chính xác bạn có thể tham khảo thông tin tuyển dụng của các công ty để xem mình cần đạt đến trình độ tiếng Anh là bao nhiêu trước khi ứng tuyển.
Ngược lại, có một số công ty nước ngoài khi tuyển dụng không yêu cầu nhân viên phải nói được tiếng Anh, nhưng sau khi vào làm việc vì nhu cầu công việc tăng lên, hoặc để thăng tiến bạn sẽ bắt buộc phải học thêm tiếng Anh. Đặc biệt nếu muốn hướng đến những vị trí cao như quản lý, trưởng phòng,… thì tiếng Anh gần như là điều kiện bắt buộc.
Ngoài ra, có thể một số bạn sẽ nghĩ các công ty nước ngoài thường đề cao tiếng Anh hơn tiếng Nhật nên khi ứng tuyển vào đây chỉ cần có tiếng Anh là đủ. Trên thực tế một số công ty có thể không yêu cầu bằng cấp tiếng Nhật, nhưng dù sao bạn vẫn đang làm việc ở Nhật nên không thể tránh được những tình huống phải giao tiếp bằng tiếng Nhật. Có thể yêu cầu không quá cao như các công ty Nhật Bản nhưng tối thiểu bạn cũng phải đạt đến trình độ N3 trở lên nếu muốn vào làm tại đây.
Yêu cầu về tính cách
Thẳng thắn, có thể thoải mái thể hiện bản thân
Chính môi trường làm việc thoải mái, bình đẳng ở các công ty nước ngoài là tiền đề để họ khuyến khích nhân viên đóng góp ý kiến, đưa ra những ý tưởng mới. Tại các công ty nước ngoài bạn có thể thẳng thắn phản đối ý kiến của cấp trên nếu bạn có lý lẽ cho rằng nó không đúng. Cấp trên sẽ rất thích điều này vì nó cho thấy bạn đang suy nghĩ đến vấn đề của công ty. Ngược lại nếu bạn ngại và không dám bày tỏ quan điểm của mình, bạn có thể bị xem như đang thiếu sự nhiệt huyết trong công việc, hoặc tệ hơn là không làm được việc.
Chủ động trong công việc
Vì thường yêu cầu nhân viên phải phát huy được năng lực ngay khi vào làm việc, nên những công ty nước ngoài rất phù hợp với những bạn chủ động trong công việc, có thể tự đề xuất phương án và đưa ra quyết định cho công việc của mình. Nếu bạn thể hiện được tính cách này khi đi phỏng vấn bạn sẽ ghi điểm trong mắt nhà tuyển dụng đó.
Nhanh nhạy, dễ dàng thích nghi với sự thay đổi
Các công ty nước ngoài thường rất năng động, cách thức vận hành cũng biến đổi rất nhanh, do đó để có thể làm việc trong môi trường như vậy bạn cũng phải tập thích nghi với những thay đổi. Nếu là người thích sự ổn định có lẽ môi trường như vậy sẽ không phù hợp với bạn.
Một số ngành nghề có các công ty nước ngoài bạn có thể ứng tuyển
Công ty sản xuất
Các công ty sản xuất bao gồm rất nhiều ngành nghề đa dạng như sản xuất hàng tiêu dùng, công nghệ thông tin, sản xuất máy móc, thiết bị trong công nghiệp, nông nghiệp,…Nếu chuyên ngành của bạn liên quan đến kỹ thuật, công nghệ bạn có thể phụ trách các công việc phù hợp với chuyên môn ở bộ phận sản xuất, phát triển sản phẩm,… Còn nếu không bạn có thể đảm nhiệm các công việc như sales, marketing, hoặc các công việc văn phòng như hành chính – nhân sự,…
Các công ty này thường yêu cầu trình độ tiếng Anh khá cao, trung bình phải đạt TOEIC 900 điểm trở lên (cao hơn mức điểm trung bình của các công ty khác). Mức điểm này có thể thay đổi tùy vào vị trí công việc của bạn, nhưng để đi bán hàng và tiếp thị các sản phẩm của công ty mình thì đây là trình độ tiếng Anh cần phải có.
Công ty công nghệ thông tin (IT)
Các công ty CNTT có thể hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau như cung cấp các dịch vụ Web, phát triển phần mềm hoặc xây dựng hệ thống cho các công ty, tổ chức công cộng,… Các công ty CNTT đa phần đều là các công ty mới thành lập, cơ cấu tổ chức đơn giản nên làm việc tại đây bạn sẽ được giao nhiều trọng trách khác nhau và có quyền quyết định nhiều vấn đề do đó sự chủ động và nhanh nhạy trong công việc là vô cùng cần thiết.
Trình độ ngoại ngữ không phải là ưu tiên hàng đầu để vào làm việc tại đây, mà cái quan trọng hơn là bạn phải là người giỏi chuyên môn, có kiến thức và kinh nghiệm về các lĩnh vực liên quan đến CNTT.
Công ty tài chính
Các công ty liên quan đến lĩnh vực này có thể kể đến như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, công ty thẻ tín dụng,… Đây là một trong những ngành nghề có mức thu nhập khá cao và có cơ hội thăng tiến nhanh so với các ngành nghề khác.
Các vị trí bạn có thể đảm nhiệm tại đây bao gồm M&A (mua bán và sáp nhập) Marketing, bán hàng, công việc văn phòng (xử lý giấy tờ, hồ sơ, quyết toán,…). Để có thể vào làm việc tại các công ty này bạn phải có trình độ tiếng Anh tốt và kiến thức chuyên môn liên quan đến các lĩnh vực tài chính, ngân hàng.
Công ty tư vấn
Các công ty tư vấn có vốn đầu tư nước ngoài thường tư vấn cho các công ty nước ngoài khi muốn thành lập văn phòng, công ty ở Nhật Bản về các lĩnh vực như luật, thuế, giải quyết các khó khăn trong kinh doanh,… Tại đây bạn có thể đảm nhiệm các vị trí như tư vấn viên, nhà phân tích chuyên thu thập thông tin và phân tích dữ liệu,…
Để có thể làm việc tại các công ty này bạn phải có kiến thức chuyên môn ngoài ra cũng phải am hiểu nhiều vấn đề khác, có năng lực giao tiếp tốt để lắng nghe và tư vấn cho khách hàng. Ngoài ra, tiếng Anh cũng là yêu cầu bắt buộc khi muốn ứng tuyển vào các công ty này.
Công ty quảng cáo
Cùng với sự phát triển của truyền thông, nhu cầu quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của các công ty đang ngày càng gia tăng, vì vậy nhu cầu tuyển dụng trong lĩnh vực này cũng rất lớn. Tại đây bạn có thể đảm nhiệm các công việc như bán hàng, lập kế hoạch quảng cáo, thiết kế, copywriter, digital marketing,…
Các công ty nước ngoài trong lĩnh vực này không yêu cầu nhân viên phải có năng lực tiếng Anh cao, vì đa phần đối tượng khách hàng hướng đến là người Nhật, tuy nhiên cũng có những công ty lớn có thị trường mở rộng trên khắp thế giới thì tiếng Anh là điều kiện bắt buộc cần phải có.
Bạn có đang lên kế hoạch tìm kiếm một công việc mới tại các công ty nước ngoài ở Nhật Bản? Nếu có thì hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về các doanh nghiệp nước ngoài để cân nhắc về kế hoạch chuyên việc và đưa ra những quyết định đúng đắn cho mình. Còn nếu bạn chưa có ý định chuyển việc thì đây cũng sẽ là một gợi ý tuyệt vời để bạn tìm ra hướng đi mới cho con đường sự nghiệp của mình sau này.
Nếu bạn đang có nhu cầu chuyển việc tại Nhật Bản, bạn có thể truy cập vào trang web tsunagu Local Jobs! Tại đây có rất nhiều công việc chính thức dành cho người nước ngoài đang sinh sống ở Nhật, và nhiều vị trí tuyển dụng với mức lương hấp dẫn. Hãy đăng ký tài khoản trên trang web để bắt đầu hành trình tìm kiếm công việc mơ ước của bạn nhé!
Thông tin trong bài viết được cập nhật tại thời điểm công bố
