Nổi tiếng là một đất nước có nhiều quy tắc và luật lệ, ngay cả trong ăn uống và những bữa tiệc, người Nhật cũng có những quy chuẩn riêng buộc những người tham gia phải tuân theo nếu không muốn trở nên lạc lõng. Đặc biệt là những bữa tiệc ở nơi công sở, mặc dù cuộc nói chuyện có thể trở nên thân mật và riêng tư hơn, nhưng quan hệ trên dưới giữa cấp trên và các bậc tiền bối thì vẫn luôn tồn tại, do đó bạn bắt buộc phải hiểu được những quy tắc ứng xử cần thiết để không trở nên bất lịch sự, khiếm nhã. Dưới đây là một vài điều bạn cần lưu ý khi tham gia những bữa tiệc tại công ty ở Nhật Bản.
Có bao nhiêu buổi tiệc trong một năm?
Cho dù đã làm việc ở công ty Nhật hay chưa thì đây có lẽ là một câu hỏi bạn khó có thể trả lời được, bởi trên thực tế các công ty ở Nhật thường có rất nhiều buổi tiệc lớn nhỏ khác nhau mà bạn không thể đếm xuể. Tuy nhiên, thường sẽ có một vài buổi tiệc chính và quan trọng trong một năm mà bạn nên nhớ và nên tham gia.
Tiệc chào mừng nhân viên mới (歓迎会)
Đúng như tên gọi của nó đây là bữa tiệc để chào đón những nhân viên mới vào công ty và có thể diễn ra nhiều lần trong một năm tùy theo số lượng nhân viên mới vào. Tại những công ty nhỏ, tiệc chào mừng nhân viên được tổ chức với sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong công ty. Tuy nhiên, tại những công ty lớn, được phân ra thành nhiều phòng ban, bộ phận thì bữa tiệc có khi chỉ được tổ chức trong nội bộ phòng ban đó. Dù là nhân vật chính của buổi tiệc hay không thì đây cũng là một trong những buổi tiệc quan trọng của công ty mà bạn nên tham gia. Không chỉ có cơ hội làm quen với những người mới đến, bạn cũng sẽ có dịp trò chuyện thoải mái hơn với các đồng nghiệp khác.
Tiệc chia tay (送別会)
Ngược lại với tiệc chào mừng nhân viên mới, tiệc chia tay là bữa tiệc để chia tay nhân viên sắp nghỉ việc tại công ty.
Tiệc mừng năm mới (新年会)
Tập quán tổ chức tiệc mừng năm mới được cho là bắt đầu từ thời Edo. Tại các công ty, tiệc mừng năm mới là dịp để mọi người tụ họp cầu chúc cho sự phát triển thịnh vượng của công ty, cùng nhau đặt ra mục tiêu và những dự định để phấn đấu trong năm mới.
Tiệc cuối năm (忘年会)
Tiệc cuối năm được cho là bắt nguồn từ thời Kamakura, là một dịp để mọi người quên đi một năm đã qua. Dần dần nó ngày càng trở nên phổ biến trong đời sống của người Nhật và đặc biệt tại các công ty, đây là bữa tiệc để mọi người bày tỏ sự cảm ơn, động viên, khích lệ những cố gắng không ngừng nghỉ của các nhân viên trong suốt một năm qua. Có thể xem đây là bữa tiệc quan trọng nhất trong năm và thường do công ty đứng ra chi trả. Trong nhiều trường hợp tiệc cuối năm cũng được tổ chức như buổi tổng kết doanh thu cuối năm của công ty.
Bên cạnh 4 buổi tiệc chính kể trên, nhiều công ty còn thường xuyên tổ chức các buổi tiệc định kỳ theo tháng, quý,… với mục đích là để mọi người trong công ty có nhiều cơ hội giao lưu, trò chuyện với nhau hơn. Một số buổi tiệc khác có thể bạn đã từng nghe đến như:
・Soukoukai (壮行会): Tiệc chia tay, nhưng khác với 送別会 tiệc này thường được tổ chức để tiễn những nhân viên chuyển sang một chi nhánh hoặc bộ phận khác làm việc.
・Noukai (納会): tiệc tổng kết cuối năm, thường được tổ chức cùng với tiệc cuối năm (忘年会)
・Gekireikai (激励会): tiệc để khích lệ, động viên tinh thần mọi người
・Sougeikai (送迎会): tiệc chào đón nhân viên mới (cách gọi khác của 歓迎会)
・Irokai (慰労会): được tổ chức khi một dự án hoặc một chương trình nào đó kết thúc thành công để bày tỏ sự cảm ơn với những cố gắng và nỗ lực của những người đã tham gia. Bữa tiệc này cũng thường được biết đến với những tên gọi khác như 打ち上げ会 (uchiagekai), hay お疲れ様会 (otsukaresamakai)
Những quy tắc bạn cần biết khi tham gia tiệc nomikai cùng người Nhật
Vị trí chỗ ngồi
Nếu là những buổi tiệc đứng được tổ chức tại công ty thì bạn không cần phải quan tâm đến vấn đề này, nhưng nếu là buổi tiệc được tổ chức tại khu vực riêng ở nhà hàng thì đây là điều bạn nên chú ý. Vị trí chỗ ngồi của người Nhật cũng phản ánh rõ nét mối quan hệ trên dưới trong công ty. Thông thường những người ở vị trí cao như cấp trên hoặc khách hàng sẽ ngồi ở vị trí xa nhất so với cửa, còn những người cấp dưới có vị trí thấp hơn sẽ ngồi gần cửa. Nếu bạn đi cùng cấp trên và đồng nghiệp vào nhà hàng hãy chú ý quan sát vị trí chỗ ngồi trước khi ngồi nhé, hoặc tốt nhất bạn nên chờ cho những người ở vị trí cao hơn ngồi trước rồi hãy ngồi.
Quy tắc về vị trí chỗ ngồi này cũng được áp dụng tại các không gian khác như phòng họp,… Bạn hãy chú ý áp dụng nó trong khi tham gia các buổi họp trong công ty hoặc khi tiếp các đối tác khách hàng nhé!
Nguyên tắc rót rượu
Có một điều mà bạn cần biết khi đi uống rượu ở Nhật đó là không bao giờ được tự ý rót rượu cho mình. Khi đang ăn uống với những người khác nếu bạn tự rót rượu cho mình điều đó sẽ khiến bạn trông giống một người cô độc, bạn muốn tách ra khỏi nhóm và không muốn ai khác phá hỏng bầu không khí đó. Thông thường, ở Nhật mọi người thường rót rượu cho nhau, nếu bạn là cấp dưới hãy chủ động rót rượu cho cấp trên và những người xung quanh mình. Một khi bạn đã rót rượu cho ai đó thì người đó sẽ rót lại rượu cho bạn. Hãy chú ý quan sát xung quanh và tiếp rượu cho mọi người và cũng để họ tiếp lại cho bạn nhé. Còn trong trường hợp bạn không uống được rượu hãy thẳng thắn từ chối.
Ngoài ra, lưu ý là khi được rót rượu bạn nên cầm bằng cả hai tay để thể hiện sự biết ơn với người rót rượu, đặc biệt nếu đó lại là cấp trên hoặc tiền bối của bạn.
Cụng ly
Việc cụng ly cũng là cách thể hiện quan hệ thứ bậc tại bàn tiệc. Khi cùng nâng ly chúc mừng hoặc khi cụng ly riêng với ai đó, nếu vị trí của bạn thấp hơn người kia hãy chú ý để vành ly của mình thấp hơn vành ly của đối phương. Điều này chính là cách để bạn thể hiện thái độ tôn trọng dành cho họ. Trường hợp bạn ở quá xa mọi người, hãy chủ động tiến lại gần để cụng ly với họ.
Ly đầu tiên luôn là bia
Nếu đã từng đi uống ở Nhật, bạn sẽ thấy mọi người thường gọi ly đầu tiên giống nhau và thường là bia. Có lẽ đây là đồ uống phổ biến và được phục vụ nhanh nhất nên thường được gọi ra đầu tiên để mọi người cùng nâng ly chúc mừng. Mặc dù không phải là quy định bắt buộc nhưng đây thường là cách người Nhật bắt đầu buổi tiệc. Do đó nếu bạn uống được bia hãy gọi một cốc bia ngay từ đầu để cùng chung vui với mọi người nhé, còn nếu không uống được bạn hoàn toàn có thể gọi đồ uống khác tùy thích.
Việc chia đồ ăn
Khi đi ăn tiệc ở Nhật bạn sẽ thấy đồ ăn thường được đặt vào những đĩa lớn và bê ra lần lượt. Thông thường lượng đồ ăn sẽ được sắp xếp đủ cho số người có mặt ở đó, nên mọi người sẽ chỉ lấy đủ đồ ăn vào đĩa của mình. Ở Nhật không có thói quen tiếp đồ ăn cho người khác như ở Việt Nam nhưng với món salad được đem ra đầu tiên, bạn nên trộn đều nước sốt và chia ra thành từng đĩa cho mọi người. Đây là một hành động vô cùng nhỏ nhưng sẽ để lại ấn tượng trong mắt người khác rằng bạn là một người rất biết quan sát và chu đáo đó.
Sẽ luôn luôn có tăng hai
Các buổi tiệc ở Nhật thường có 2 tăng, tăng đầu là ăn uống, tăng 2 có thể đi hát karaoke hoặc mọi người sẽ tìm một địa điểm khác để cùng nhau uống tiếp. Đa phần mọi người thường sẽ ra về sau khi tăng 1 kết thúc và chỉ còn một số ít là ở lại đến tăng 2, nên bạn không bắt buộc phải tham gia nếu không thực sự muốn. Nhưng thông thường tăng 2 khá ít người tham gia, nên nếu bạn muốn trò chuyện thân mật hơn trong một nhóm nhỏ có lẽ bạn nên đi.
Hãy ở lại sau khi buổi tiệc kết thúc
Khi buổi tiệc kết thúc bạn nên chờ cho cấp trên và tiền bối của bạn ra khỏi phòng trước. Hãy ở lại sau cùng để dọn dẹp và kiểm tra xem có ai để quên đồ đạc gì không. Đặc biệt nếu bạn là nhân viên mới, hành động này sẽ càng giúp bạn ghi điểm hơn nữa trong mắt cấp trên và những người khác đó.
Chắc hẳn là bạn đã từng ít nhiều nghe đến những quy tắc ứng xử trên khi đi uống rượu với người Nhật. Mặc dù các công ty Nhật ngày nay đã phần nào cởi mở và thoáng hơn trước, nhưng ở một khía cạnh nào đó họ vẫn luôn để ý xem cách bạn ứng xử và thái độ của bạn như thế nào. Những hành động này không có gì quá to tát nhưng nếu bạn có thể thực hiện được chúng chắc chắn bạn sẽ để lại ấn tượng tốt trong mắt đồng nghiệp và cấp trên người Nhật của mình đó. Trong bữa tiệc lần tới tại công ty, hãy thử áp dụng những quy tắc mà chúng tôi đã giới thiệu ở trên xem sao nhé!
Nếu bạn đang có nhu cầu chuyển việc tại Nhật Bản, bạn có thể truy cập vào trang web tsunagu Local Jobs! Tại đây có rất nhiều công việc chính thức dành cho người nước ngoài đang sinh sống ở Nhật, và nhiều vị trí tuyển dụng với mức lương hấp dẫn. Hãy đăng ký tài khoản trên trang web để bắt đầu hành trình tìm kiếm công việc mơ ước của bạn nhé!
Thông tin trong bài viết được cập nhật tại thời điểm công bố
