Nhật Bản được cả thế giới biết đến là một quốc gia đi đầu trong việc bảo vệ môi trường. Ngay từ nhỏ, trẻ em Nhật Bản đã được giáo dục rất kỹ về ý thức giữ gìn vệ sinh chung, bắt đầu từ những hành động giản đơn thường ngày như vứt rác. Nhiều người nước ngoài khi mới đến Nhật Bản sẽ cảm thấy những quy tắc vứt rác của người Nhật thật khó nhớ và họ chẳng thể nào làm đúng được. Tuy nhiên, chỉ cần bạn dành một chút thời gian để tìm hiểu về các quy định trong việc phân loại cũng như cách vứt rác thì chắc chắn mọi thứ sẽ trở nên vô cùng đơn giản.
1. Cách phân chia rác ở Nhật
Đối với người nước ngoài, việc phân chia rác thải ở Nhật dường như khá phức tạp. Các nhóm rác thải chính bao gồm rác cháy được, rác không cháy được, rác thải tài nguyên và rác thải cỡ lớn. Tuỳ từng địa phương mà cách phân loại rác sẽ có những thay đổi nhất định, nhưng bạn có thể tham khảo những cách phân chia dưới đây để hiểu khái quát nhất cách mà người Nhật phân loại rác hàng ngày.
Rác cháy được
Hiểu một cách đơn giản, rác cháy được là tất cả các loại rác có thể đốt được, bao gồm một số loại rác như rác từ nhà bếp (đồ ăn thừa, vỏ trứng, vỏ hoa quả,…), vỏ bao bì bằng giấy, xốp, đồ dùng bằng các chất liệu da, gỗ, vải,… Các loại vỏ bao bì, chai lọ bằng nhựa có ký hiệu Plastic hay プラ nhưng đã bẩn cũng có thể xếp vào nhóm rác này.
Rác cháy được là loại rác chủ yếu phát sinh trong sinh hoạt hàng ngày của con người và dễ tự phân hủy, bốc mùi nên thường được thu gom thường xuyên hơn các loại rác khác khoảng 2 lần/tuần.
Cũng cần lưu ý rằng, thông thường để đốt rác cần tiêu tốn khá nhiều năng lượng, do đó rác thải có càng nhiều nước, lượng năng lượng cần tiêu thụ cho việc đốt và xử lý rác sẽ cần nhiều hơn. Vì vậy, ở Nhật, trước khi vứt rác, người ta thường cố gắng loại bỏ hết nước thừa, chỉ để lại phần rác khô trước khi đem đi vứt.
Rác tái chế
Rác tái chế được hiểu đơn giản là những loại rác thải có thể tái chế để sử dụng vào các mục đích khác. Nhóm rác thải này có số lượng ít hơn so với rác cháy được nên nó thường được thu gom 1 lần mỗi tuần hoặc 2 tuần.
・Bao bì sản phẩm, đồ chứa đựng
Ở một số địa phương, những sản phẩm có ký hiệu chữ Plastic hay プラ (plastic) chẳng hạn như những vỏ chai dầu gội, sữa tắm, chai dầu ăn,… được xếp vào nhóm rác tái chế. Ngoài ra, những chiếc vỏ bao bì sản phẩm bằng nilon hay những khay nhựa đựng thực phẩm nếu còn sạch (hoặc đã được rửa sạch) cũng được coi là bao bì, đồ chứa đựng và được xếp vào nhóm rác này.
・Chai nhựa, lọ thuỷ tinh, vỏ lon
Chai nhựa, chai thuỷ tinh, vỏ lon cũng là những sản phẩm nằm trong nhóm rác tái chế. Nhóm này thường bao gồm vỏ chai, lon nước uống, chai đựng mỹ phẩm, bình rượu, những chai đựng gia vị nấu ăn như shoyu, dấm,… Khi xử lý loại rác này, bạn cần phải bóc hết lớp vỏ hoặc nhãn ghi thông tin sản phẩm và tháo nắp rồi mới được đem đi vứt, bởi nếu không loại bỏ những phần này, chúng sẽ trở thành những dị vật trong quá trình tái chế. Lớp vỏ và nắp nhựa có thể được vứt vào cùng với rác thải từ nhựa.
Tại khu vực vứt rác, bạn sẽ thấy các túi lưới và các thùng nhựa có in chữ can (缶), chai (瓶) trên đó. Việc của bạn chỉ là đem các loại chai lọ ra và xếp chúng vào đúng nơi quy định. Thông thường các loại chai nhựa PET sẽ được xếp vào các túi lưới, còn can và chai thủy tinh được xếp vào các thùng nhựa tương ứng.
・Sách, báo, tạp chí,…
Sách, báo, tạp chí, thùng cát-tông, vỏ hộp sữa,… được làm bằng giấy nên có thể được xếp vào nhóm rác cháy được, tuy nhiên, ở một số địa phương tại Nhật Bản, người ta lại xếp chúng thành một nhánh nhỏ trong nhóm rác tài nguyên. Riêng đối với nhóm rác thải này, người ta sẽ buộc thành một chồng giấy gọn gàng tại điểm tập kết rác thay vì tùy tiện nhét vào túi đựng rác như các loại rác thải khác.
Rác không cháy được
Có lẽ có nhiều người khi nghe đến rác không cháy được sẽ cảm thấy khá bối rối, không biết phải định nghĩa từ “không cháy được” ra sao bởi lẽ hầu như những rác thải sinh hoạt của chúng ta đều có thể đốt được. Nhưng bạn cần nhớ một điểm mấu chốt rằng mục đích đầu tiên của việc phân loại rác là để bảo vệ môi trường, do đó, nếu đốt cả những loại rác thải độc hại thì không những bạn không thể bảo vệ môi trường mà còn khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơn. Rác thải không cháy được được quy định là những loại rác thải bằng nhựa cứng (đĩa CD, hộp đựng cơm, móc treo quần áo,…), đồ dùng gia đình bằng kim loại (xoong, nồi, chảo, dao, dĩa,…), các loại bình, can (không dùng để đựng thực phẩm), đồ dùng làm bằng thuỷ tinh, các đồ gia dụng cỡ nhỏ (điện thoại, bàn là, máy đánh trứng, loa đài,…), các loại rác thải độc hại với môi trường (nhiệt kế, pin, bình xịt côn trùng, bóng đèn,…).
Rác thải không cháy được có lịch thu gom 1 – 2 tuần/lần, tuỳ quy định của mỗi địa phương.
Rác thải cỡ lớn
Theo cách phân loại ở trên, sẽ có rất nhiều loại rác thải trong gia đình khiến bạn nghĩ rằng đó là rác thải cháy được, rác thải không cháy được, nhưng khi đem vứt tại bãi tập kết rác thì chúng lại không được đem đi. Những chiếc chăn bông làm từ vải nên có thể đốt được hay những chiếc xe ô tô đồ chơi của trẻ em hoàn toàn làm bằng nhựa nên có thể vứt được vào rác thải từ nhựa, thế nhưng tại sao khi bạn đem chúng đi vứt, những người thu gom rác lại không chấp nhận mang những thứ đó đi? Lý do là bởi có thể chúng là những rác thải cỡ lớn và cần được xử lý đặc biệt (chúng tôi sẽ đề cập ở phần tiếp theo). Rác thải cỡ lớn gồm chăn đệm, các loại đồ gia dụng như quạt, máy hút bụi, tivi, tủ lạnh, máy in, bàn ghế,… Hay thậm chí là xe đạp, đồ chơi trẻ em cỡ lớn cũng được tính vào nhóm rác thải này.
Nếu như rác thải thông thường được thu gom theo đúng ngày quy định thì rác thải cỡ lớn lại được xử lý riêng. Nếu muốn vứt rác cỡ lớn, bạn có thể tham khảo các bước sau đây:
- Gọi điện đến trung tâm xử lý rác thải cỡ lớn của địa phương để hỏi về ngày thu hồi rác, mức phí phải trả để xử lý rác của mình.
- Đến cửa hàng tiện lợi mua Phiếu tính phí xử lý rác thải cỡ lớn tương ứng với mức phí cần xử lý rác của bạn.
- Điền họ tên và ngày thu gom rác lên Phiếu tính phí xử lý rác thải cỡ lớn và dán lên món đồ bạn muốn xử lý.
- Đem rác thải cần xử lý đến điểm thu hồi rác đã được hướng dẫn qua điện thoại. Rác sẽ được đem đi khi đến ngày hẹn.
Để tránh việc gây phiền toái cho những người xung quanh cũng như cản trở giao thông, bạn hãy đem đồ cần xử lý đến điểm thu gom sát với thời gian được quy định.
Hãy lưu ý rằng rác thải mà bạn vứt đi không được thu hồi có thể là do số tiền xử lý rác mà bạn mua ghi trên phiếu chưa đủ với quy định, do đó bạn nên xác nhận với nhân viên phụ trách của trung tâm xử lý rác cỡ lớn trước khi đi vứt nhé!
2. Các từ ngữ liên quan đến phân loại rác thường gặp
燃えるごみ・可燃ごみ: Rác đốt được
不可燃ごみ: Rác không đốt được
びん・缶・ペットボトル: Bình, lon, chai nhựa
容器包装: Đồ chứa, đựng
資源ごみ: Rác tài nguyên
古紙・布類: Sách báo cũ, các loại vải
家庭ごみ: Rác thải gia đình
粗大ごみ: Rác cỡ lớn
ごみステーション: Trạm tập kết rác
指定袋: Túi đựng rác quy định
ごみ収集車: Xe thu gom rác
ゴミ回収日: Ngày thu gom rác
粗大ごみ処理手数料納付券: Phiếu tính phí xử lý rác thải cỡ lớn
リサイクル: Tái chế
リユース: Tái sử dụng
3. Một số lưu ý bạn cần biết khi vứt rác tại Nhật
Thời gian vứt rác được quy định rõ ràng
Thay vì những chiếc xe thu gom rác thải sinh hoạt hàng ngày như ở Việt Nam, tại Nhật Bản, người ta quy định cụ thể ngày thu gom rác đối với từng loại rác thải khác nhau. Ngày thu gom rác ở mỗi khu vực không giống nhau, mỗi địa phương sẽ có quy định khác nhau do đó bạn cần lưu ý để thực hiện sao cho đúng lịch. Ở một số toà nhà lớn hay khu dân cư có trạm vứt rác riêng để bạn có thể vứt rác bất cứ lúc nào, tuy nhiên, việc vứt rác đúng ngày vẫn luôn được khuyến khích để khu đổ rác không bị mùi khó chịu hay quạ mổ, gây ảnh hưởng đến mọi người xung quanh.
Bạn có thể rửa sạch vỏ hộp sữa, khay đựng thực phẩm, chai nhựa và đem tới siêu thị để vứt
Vỏ hộp sữa, khay thức ăn hay chai nhựa đều là những rác thải có thể tái chế, tái sử dụng. Ở một số siêu thị lớn như Max Value, Aeon, Life,… có trang bị những thùng rác chuyên dụng để thu gom các loại rác thải này. Các vỏ hộp, chai đều được bóc lớp giấy nhãn, tráng rửa sạch sẽ trước khi đem đi vứt. Vỏ hộp sữa sẽ được dùng để tái chế thành giấy vệ sinh, giấy viết trong khi các chai nhựa được đem tới các nhà máy xử lý nhựa để tạo thành các sản phẩm mới và đưa ra thị trường. Nếu bạn ở một mình và không muốn trữ chai lọ ở nhà chờ đến ngày vứt rác thì đây là một lựa chọn tuyệt vời để bạn có thể giải phóng rác khỏi không gian trong nhà cũng như giảm thiểu lượng túi rác mà bạn vứt ra ngoài môi trường.
Túi đựng rác được quy định riêng?
Bên cạnh lịch vứt rác và cách thức phân loại rác khác nhau, ở một số thành phố ở Nhật còn quy định túi vứt rác chuyên dụng cho từng loại rác thải khác nhau. Mục đích của việc sử dụng túi rác chuyên dụng này là để nâng cao ý thức của người dân trong việc phân loại rác đúng quy định, giảm thiểu lượng rác thải vứt ra (nhờ việc tính phí túi rác chuyên dụng), chia đều trách nhiệm cộng đồng đối với việc xử lý rác thải. Có thể bạn sẽ cảm thấy việc này thật phiền phức, thế nhưng chỉ cần chung tay thêm một chút từ những chi tiết nhỏ này thôi cũng giúp cho việc xử lý rác thải của những người công nhân nhà máy xử lý rác được giảm nhẹ đi rất nhiều.
Hãy sử dụng hiệu quả từ điển phân loại rác
Trong trường hợp bạn phân vân không biết loại nên vứt loại rác nào vào nhóm nào thì có thể tham khảo Từ điển phân loại rác của địa phương để phân loại rác cho thật chính xác nhé!
Dưới đây là một số trang web phân loại rác ở một số địa phương tiêu biểu tại Nhật Bản:
Thành phố Sapporo (Hokkaido)
Shibuya-ku (Tokyo)
Thành phố Saitama (Saitama)
Thành phố Chiba (Chiba)
Thành phố Yokohama (Kanagawa)
Thành phố Nagoya (Aichi)
Thành phố Osaka (Osaka)
Thành phố Kobe (Hyogo)
Thành phố Fukuoka (Fukuoka)
Khi mới bắt đầu cuộc sống tại Nhật sẽ có rất nhiều thứ khiến bạn cảm thấy bỡ ngỡ, lạ lẫm. Ngay từ việc vứt rác thôi cũng đã có rất nhiều những quy định nghiêm ngặt cần tuân thủ. Thế nhưng, những điều này lại góp phần làm nên một Nhật Bản xanh – sạch – đẹp mà cả thế giới phải ngưỡng mộ. Việc vứt rác tưởng chừng như rất phức tạp nhưng lại không hề quá khó nếu như bạn dành một chút thời gian tìm hiểu về những quy tắc cơ bản kể trên. Hy vọng thông qua bài viết này bạn sẽ có thêm những kiến thức cơ bản về việc phân loại rác để không gặp khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt ở Nhật Bản.
Nếu bạn đang có nhu cầu chuyển việc tại Nhật Bản, bạn có thể truy cập vào trang web tsunagu Local Jobs! Tại đây có rất nhiều công việc chính thức dành cho người nước ngoài đang sinh sống ở Nhật, và nhiều vị trí tuyển dụng với mức lương hấp dẫn. Hãy đăng ký tài khoản trên trang web để bắt đầu hành trình tìm kiếm công việc mơ ước của bạn nhé!
Thông tin trong bài viết được cập nhật tại thời điểm công bố
