Lương hưu
Tất cả người nước ngoài (từ 20 đến 60 tuổi) sống ở Nhật Bản đều có nghĩa vụ tham gia quỹ lương hưu, giống như người Nhật. Hệ thống lương hưu của Nhật Bản được thiết lập để cung cấp các khoản thanh toán bảo hiểm theo thế hệ lao động cho người già, người tàn tật và gia đình của người đã mất. Hệ thống này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đời sống của người dân Nhật Bản. Ở Nhật có 2 loại quỹ lương hưu: “quỹ lương hưu quốc dân (lương hưu cơ bản)” và “quỹ lương hưu phúc lợi”. Tất cả những người đóng thuế đều nhận được bảo hiểm của bất kỳ loại lương hưu quốc dân nào. Người được bảo hiểm cấp 2 của lương hưu quốc dân đang làm việc cho các công ty và tổ chức sẽ tham gia thêm lương hưu phúc lợi.
Lương hưu được chia thành các loại như dưới đây.
○ Các loại lương hưu và cách tham gia
(1) Lương hưu quốc dân (lương hưu cơ bản)
Quỹ lương hưu dành cho tất cả những người sống ở Nhật trong độ tuổi từ 20 đến 60 tuổi (kể cả người nước ngoài) tham gia. Người được bảo hiểm của Quỹ lương hưu quốc dân gồm 3 đối tượng sau đây:
<Người được bảo hiểm và cách thức tham gia>
○Người được bảo hiểm cấp 1
Là người không thuộc nhóm người được bảo hiểm cấp 2 hay người được bảo hiểm cấp 3. Là người tự kinh doanh, học sinh, người không có việc làm.
※Người không có quốc tịch Nhật Bản, lưu trú bằng thị thực lưu trú y tế hoặc thị thực du lịch dài hạn không thuộc đối tượng của loại bảo hiểm này.
Cách tham gia bảo hiểm cấp 1
Đối với những người nhập cảnh Nhật Bản từ 20 tuổi trở lên, sau khi làm thủ tục đăng ký cư trú sẽ phải đến văn phòng hành chính thành phố/ phường hoặc văn phòng hưu trí gần nhất để làm thủ tục tham gia.
Đối với những người nhập cảnh Nhật Bản dưới 20 tuổi, sẽ nhận được “Giấy chứng nhận đủ điều kiện được bảo hiểm của quỹ hưu trí quốc dân” gửi đến địa chỉ cư trú vào tháng trước tháng sinh nhật. Tiếp đó, đối tượng này sẽ phải đến văn phòng hành chính thành phố/ phường hoặc văn phòng quỹ hưu trí gần nhất để làm thủ tục tham gia.
○Người được bảo hiểm cấp 2
Là người đang tham gia bảo hiểm hưu trí phúc lợi, chẳng hạn như nhân viên công ty tư nhân và nhân viên nhà nước. Cùng với việc là thành viên của quỹ hưu trí phúc lợi và tương hỗ, họ cũng tham gia quỹ hưu trí quốc dân. Các khoản đóng góp được trả chung cho hệ thống hưu trí quốc gia từ các hệ thống tham gia, do đó không cần phải trả phí bảo hiểm khác ngoài phí bảo hiểm của quỹ lương hưu phúc lợi và tương hỗ.
Cách tham gia bảo hiểm cấp 2
Thủ tục tham gia sẽ được chủ doanh nghiệp, cụ thể là các công ty thực hiện, nên bạn không cần tự mình làm thủ tục. Phí bảo hiểm sẽ được khấu trừ vào lương và công ty sẽ nộp thay bạn. Bạn có thể hỏi người phụ trách tại công ty để biết nội dung chi tiết.
○Người được bảo hiểm cấp 3
Là người phối ngẫu phụ thuộc của người được bảo hiểm cấp 2, có độ tuổi từ 20 đến dưới 60 tuổi đang sinh sống ở Nhật Bản.
※Khách du lịch nước ngoài tạm thời có thể được coi là người được bảo hiểm cấp 3 trong một số trường hợp đặc biệt.
Cách tham gia bảo hiểm cấp 2
Thủ tục tham gia phải được thực hiện thông qua chủ lao động của công ty nơi vợ hoặc chồng là người được bảo hiểm cấp 2 đang làm việc. Do đó, bạn hãy hỏi người phụ trách ở nơi làm việc của vợ hoặc chồng để biết thông tin chi tiết. Bạn sẽ không phải chịu phí bảo hiểm, mà chi phí sẽ do người được bảo hiểm cấp 2 chịu toàn bộ.
(2) Lương hưu phúc lợi
Lương hưu phúc lợi là khoản lương hưu mà người được bảo hiểm cấp 2 của lương hưu quốc dân tham gia thêm cùng với lương hưu quốc dân. Khi tham gia lương hưu phúc lợi, phí bảo hiểm sẽ được khấu trừ trực tiếp từ lương. Tùy quy mô và ngành nghề kinh doanh mà có một số công ty quy định nhân viên bắt buộc phải tham gia lương hưu phúc lợi. Vì vậy, bạn hãy hỏi trực tiếp người phụ trách ở công ty để biết cụ thể trường hợp của mình.
<Cách tham gia>
・Nếu công ty bạn làm việc bắt buộc nhân viên tham gia lương hưu phúc lợi thì bạn sẽ được bảo hiểm theo lương hưu phúc lợi kể từ ngày bạn vào làm việc tại công ty. Do đó, bạn cần nộp trước cho công ty các giấy tờ liên quan. Ở nhiều công ty, nhân viên phụ trách quỹ lương hưu sẽ chuẩn bị hồ sơ, nên bạn chỉ cần làm theo đúng hướng dẫn của họ là được.
○ Hỗ trợ đặc biệt đối với lương hưu
(1) Thỏa thuận an sinh xã hội
Thỏa thuận an sinh xã hội là một hệ thống được ký kết nhằm mục đích tránh gánh nặng kép về phí bảo hiểm ở Nhật Bản và nước ngoài cho người nộp thuế, và giúp dễ dàng đáp ứng các điều kiện về thời gian tham gia để nhận lương hưu. Công dân nước ngoài từ các quốc gia có thỏa thuận an sinh xã hội với Nhật Bản (hiện có 20 quốc gia tính đến tháng 8 năm 2020) có thể được điều chỉnh theo hai điểm sau.
Nội dung chi tiết của thỏa thuận sẽ khác nhau với mỗi quốc gia. Vì vậy, bạn nhớ xem kỹ trường hợp của riêng mình.
▼Nhật Bản đã kí kết thỏa thuận với 23 quốc gia, trong đó thỏa thuận với 20 quốc gia đã có hiệu lực (tính đến thời điểm ngày 1/10/2019)
※Đối với Anh, Hàn Quốc, Ý và Trung Quốc, thỏa thuận chỉ là “Phòng ngừa gánh nặng kép phí bảo hiểm”.
<Điều chỉnh áp dụng>
Đối với người nước ngoài đang tham gia quỹ lương hưu tại nước mình, nếu tham gia cả quỹ lương hưu tại Nhật Bản thì sẽ được coi là chi trả phí bảo hiểm 2 lần. Để tránh điều này, Nhật Bản quy định người nước ngoài sẽ chỉ áp dụng luật pháp nước mình nếu thời gian lưu trú tại Nhật chưa đến 5 năm, và sẽ chỉ áp dụng luật pháp Nhật Bản nếu thời gian lưu trú tại Nhật từ 5 năm trở lên.
<Cách tính thời gian tham gia quỹ lương hưu>
Tại Nhật Bản, người từ 65 tuổi trở lên được nhà nước chi trả một số tiền cố định hàng tháng, nhưng trước đó họ phải nộp phí bảo hiểm 10 năm trở lên để đủ điều kiện nhận trợ cấp này. Do đó, việc tính toán tổng thời gian tham gia quỹ lương hưu cần được xác nhận. Cụ thể, cộng gộp thời gian tham gia quỹ lương hưu ở Nhật vào thời gian tham gia quỹ lương hưu ở nước mình nếu bạn muốn hưởng lương hưu ở nước mình hoặc cộng thời gian tham gia quỹ lương hưu ở nước mình vào thời gian tham gia quỹ lương hưu ở Nhật Bản nếu bạn muốn hưởng lương hưu tại Nhật Bản
▼Thông tin về các quốc gia đối tác kí thỏa thuận và tình trạng hiệu lực của thỏa thuận an sinh xã hội (Quỹ hưu trí Nhật Bản)
https://www.nenkin.go.jp/service/kaigaikyoju/shaho-kyotei/kyotei-gaiyou/20141125.html
(2) Thanh toán lương hưu một lần
Thanh toán lương hưu một lần là cơ chế mà theo đó người nước ngoài không có quốc tịch Nhật Bản có thể nhận lại số tiền họ đã đóng trước đó nếu họ rời khỏi Nhật Bản và rút khỏi quỹ hưu trí phúc lợi hoặc quỹ hưu trí quốc dân.
Điều kiện để được thanh toán như sau:
Những người không còn tham gia bảo hiểm hưu trí quốc dân, bảo hiểm hưu trí phúc lợi hoặc hiệp hội tương hỗ đáp ứng tất cả 4 điều kiện dưới đây sẽ được thanh toán lương hưu một lần nếu làm đơn yêu cầu thanh toán trong vòng 2 năm sau khi rời Nhật Bản.
(1) Người không mang quốc tịch Nhật Bản
(2) Người có tổng số tháng đã đóng bảo hiểm với tư cách là người tham gia bảo hiểm cấp 1 của lương hưu quốc dân, 3/4 số tháng trong thời gian miễn giảm 1/4 phí bảo hiểm, 1/2 số tháng trong thời gian miễn giảm một nửa phí bảo hiểm và 1/4 số tháng trong thời gian miễn giảm 3/4 phí bảo hiểm là 6 tháng trở lên, hoặc người đã tham gia bảo hiểm hưu trí phúc lợi từ 6 tháng trở lên.
(3) Người không cư trú tại Nhật Bản
(4) Người không có quyền nhận lương hưu (bao gồm cả trợ cấp tàn tật)
Nếu người nước ngoài đã nộp phí bảo hiểm quỹ hưu trí quốc dân từ 6 tháng trở lên hoặc có thời gian tham gia quỹ hưu trí phúc lợi từ 6 tháng trở lên không đáp ứng đủ điều kiện nhận thanh toán (tham gia quỹ hưu trí 10 năm) và không được nhận lương hưu, thì có thể nhận thanh toán lương hưu một lần của bảo hiểm lương hưu quốc dân hoặc lương hưu phúc lợi, tùy thuộc vào khoảng thời gian bạn đã nộp phí bảo hiểm lương hưu quốc dân hoặc thời gian tham gia lương hưu phúc lợi. Có nhiều người không đến từ các quốc gia kí kết thỏa thuận an sinh xã hội được xem xét thanh toán tiền trợ cấp lương hưu một lần.
<Lưu ý>
Khi nhận thanh toán lương hưu một lần, thời gian cơ bản để tính thanh toán lương hưu một lần không phải là thời gian tham gia quỹ lương hưu. Ngoài ra, nếu bạn có thời gian đủ điều kiện nhận lương hưu là trên 10 năm thì bạn không thể xin trợ cấp lương hưu một lần, vì khi đó bạn có quyền nhận lương hưu tuổi già tại Nhật trong tương lai.
<Cách thức đăng kí>
Việc yêu cầu thanh toán lương hưu một lần sẽ được thực hiện bằng cách gửi đơn yêu cầu thanh toán lương hưu một lần và giấy tờ cần thiết đến Quỹ hưu trí Nhật Bản qua đường bưu điện, sau khi bạn về nước. Ngoài đơn yêu cầu như dưới đây, bạn cần nộp kèm giấy tờ có thể xác minh mã số lương hưu cơ bản như là sổ lương hưu, bản sao hộ chiếu và giấy tờ xác minh việc bạn không còn địa chỉ thường trú tại Nhật Bản (trường hợp đã nộp đơn thay đổi địa chỉ đến cơ quan hành chính thành phố/ quận/ huyện trước khi về nước thì không cần), giấy tờ có thể xác minh tên tài khoản ngân hàng, tên chi nhánh, đia chỉ chi nhánh, số tài khoản, và họ tên đầy đủ của chủ tài khoản. Bạn có thể đến văn phòng hưu trí gần nhất để được tư vấn cụ thể hơn.
▼Mẫu đơn yêu cầu thanh toán lương hưu một lần (hỗ trợ 14 ngôn ngữ khác nhau) (Quỹ hưu trí Nhật Bản)
Website tiếng Nhật: https://www.nenkin.go.jp/service/jukyu/todoke/kyotsu/20150406.html
Website tiếng Anh: https://www.nenkin.go.jp/international/english/lumpsum/lumpsum.html
(3) Chính sách thanh toán đặc biệt đối với sinh viên
Tất cả những người sống ở Nhật Bản bao gồm cả người nước ngoài, khi đủ 20 tuổi sẽ được tham gia bảo hiểm lương hưu quốc dân và có nghĩa vụ đóng bảo hiểm. Tuy nhiên, đối với sinh viên, có một “chính sách thanh toán đặc biệt cho sinh viên” đang được áp dụng, theo đó sinh viên có thể được tạm hoãn nộp phí bảo hiểm trong thời gian theo học tại trường bằng việc nộp đơn xin hoãn. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng cho những sinh viên có thu nhập dưới một mức nhất định.
※Thu nhập cơ bản năm 2020 (chỉ dành cho người đăng ký)
1,18 triệu yên + số người thân phụ thuộc x 380 nghìn yên + khấu trừ phí bảo hiểm xã hội
<Cách thức đăng ký>
Bạn có thể nộp đơn đăng ký tại quầy dịch vụ quỹ hưu trí quốc dân của văn phòng hành chính thành phố/ phường/ thị trấn/ làng xã nơi bạn đăng ký cư trú, văn phòng quỹ hưu trí gần nhất hoặc trường bạn đang theo học (chỉ khi trường học của bạn có hỗ trợ đăng ký). Hồ sơ bao gồm đơn đăng ký, sổ lương hưu hoặc giấy thông báo mã số lương hưu cơ bản, giấy tờ chứng minh bạn là sinh viên. Bạn có thể nộp hồ sơ qua đường bưu điện đến văn phòng hành chính thành phố/ phường/ thị trấn/ làng xã nơi bạn đăng ký địa chỉ thường trú.
<Lưu ý>
Điều tôi muốn lưu ý là vai trò của các bạn ở trường của mình. Nếu bạn là sinh viên nước ngoài hệ chính quy thì bạn là đối tượng được hưởng chính sách thanh toán phí bảo hiểm đặc biệt, nhưng nếu bạn không phải là sinh viên nước ngoài chính quy, mà là nghiên cứu sinh nước ngoài thì sẽ không được áp dụng chế độ đặc biệt này. Ngoài ra, nếu bạn không chắc liệu trường mình theo học có thuộc đối tượng được hưởng chế độ hay không, hoặc bản thân bạn có đủ điều kiện hay không thì bạn có thể hỏi trực tiếp nhà trường, văn phòng hành chính thành phố hoặc văn phòng quỹ hưu trí để được tư vấn rõ hơn.
▼Chính sách thanh toán phí bảo hiểm lương hưu quốc dân đặc biệt dành cho sinh viên (Quỹ hưu trí Nhật Bản)
https://www.nenkin.go.jp/service/kokunen/menjo/20150514.html
▼Danh sách trường được áp dụng Chính sách thanh toán phí bảo hiểm lương hưu quốc dân đặc biệt dành cho sinh viên (Quỹ hưu trí Nhật Bản)
https://www.nenkin.go.jp/service/kokunen/menjo/20150514.html
Bảo hiểm y tế
Nhật Bản áp dụng chính sách bảo hiểm y tế toàn dân, do đó mọi người dân đều tham gia bảo hiểm y tế công để có thể hỗ trợ chi phí y tế giữa người dân với nhau. Điểm đặc biệt của chính sách bảo hiểm y tế toàn dân ở Nhật Bản là bạn có thể tự do lựa chọn cơ sở y tế mình muốn khám và được khám chữa bệnh với dịch vụ y tế cao cấp mọi lúc mọi nơi với chi phí y tế thấp.
Người nước ngoài có thời gian lưu trú từ 3 tháng trở lên bắt buộc phải tham gia bảo hiểm y tế. Nếu bạn đang làm việc cho một công ty thì tham gia bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội), nếu không thì có thể tham gia Bảo hiểm y tế quốc dân.
○ Sự khác nhau giữa bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) và Bảo hiểm y tế quốc dân
Bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) là bảo hiểm sức khỏe do công ty hoặc một nhóm ngành điều hành và được áp dụng cho đối tượng người lao động đang làm việc tại doanh nghiệp. Phí bảo hiểm được tính dựa trên hệ số tương ứng với mức lương tháng bình quân và nhân với tỉ lệ phí bảo hiểm; được chia đều cho doanh nghiệp và người lao động cùng đóng, trong đó phần của người lao động được nộp bằng cách khấu trừ trực tiếp từ lương. Điểm đặc biệt của loại bảo hiểm này là có một chế độ “phụ thuộc” mà Bảo hiểm y tế quốc dân không có, cho phép những gia đình có thu nhập thấp có thể tham gia Bảo hiểm y tế với tư cách là người phụ thuộc.
Bảo hiểm y tế quốc dân là bảo hiểm sức khỏe do chính quyền địa phương điều hành và dành cho đối tượng không tham gia Bảo hiểm y tế doanh nghiệp và người được nhận hỗ trợ sinh hoạt (sinh viên, người tự kinh doanh, người thất nghiệp,…). Phí bảo hiểm là tổng thu nhập của sinh viên và thành phần gia đình nhân với tỉ lệ phần trăm được xác định bởi cơ quan quản lý. Do mỗi cơ quan quản lý có quy định khác nhau nên phí bảo hiểm có thể thay đổi tùy thuộc vào nơi bạn sinh sống. Đối với Bảo hiểm y tế quốc dân, phí bảo hiểm của người tham gia được tính theo đơn vị hộ gia đình và gửi đến cho chủ hộ là người có nghĩa vụ nộp. Do đó, bạn không thể chia lẻ phí bảo hiểm của từng thành viên để nộp.
Mỗi người chỉ cần tham gia một trong các bảo hiểm y tế công là đủ, nên nhân viên công ty đã tham gia Bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) thì không cần tham gia Bảo hiểm y tế quốc dân nữa.
(1) Lợi ích của việc tham gia bảo hiểm
Ưu điểm của bảo hiểm y tế công là khả năng sử dụng cao, chi phí y tế thấp. Tùy theo độ tuổi, thu nhập, số tiền mà bảo hiểm chi trả sẽ khác nhau, nhưng tối đa là 30%. Ngoài ra, khi có các chính sách như dưới đây, bạn sẽ được trợ cấp chi phí y tế trong nhiều tình huống khác nhau. Thêm vào đó, bảo hiểm y tế doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) có hệ thống hỗ trợ riêng, đóng vai trò như chế độ phúc lợi dành cho người lao động.
<Chính sách hỗ trợ của bảo hiểm y tế>
・Hệ thống điều trị y tế chị phí cao
Giới hạn trên của chi phí y tế phải trả mỗi tháng được quy định theo thu nhập và độ tuổi, và bạn không cần phải thanh toán chi phí y tế ngoài mức giới hạn đó.
・Y tế trẻ em
Các quận/ huyện thường hỗ trợ một phần chi phí y tế cho trẻ em đến một độ tuổi nhất định.
・Trợ cấp sinh đẻ
Đây là tiền được chi trả từ bảo hiểm y tế khi sinh đẻ. Mỗi lần sinh con, bạn sẽ được nhận trợ cấp 420.000 yên.
・Trợ cấp thương tật và ốm đau
Nếu bạn buộc phải nghỉ việc do ốm đau hoặc thương tật và không được trả lương thì bạn sẽ nhận được 2/3 số tiền tương ứng với 1/30 của “mức lương trung bình hàng tháng tiêu chuẩn trong 12 tháng tính cho đến trước ngày bắt đầu trả lương”.
・Hỗ trợ đồ uống và chi phí dưỡng sức khi nhập viện
Bạn sẽ nhận được suất ăn tối đa 3 lần/ngày khi nhập viện.
※Các mục chi trả có thể khác nhau tùy theo hoàn cảnh và khu vực bạn sinh sống.
(2) Cách thức tham gia
<Bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội)>
Vì người quản lý bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) khác nhau giữa các công ty nên mẫu đơn đăng ký tham gia và các tài liệu cần thiết cũng được quy định khác nhau. Bạn nên chuẩn bị giấy tờ cần thiết và nộp theo sự hướng dẫn của người phụ trách. Người lao động sẽ được bảo hiểm từ ngày bắt đầu vào làm việc tại công ty, nên người phụ trách sẽ hướng dẫn bạn trước đó. Nếu bạn đang tham gia Bảo hiểm y tế quốc dân và sau đó muốn chuyển sang Bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) vì lý do đã có việc làm thì bạn phải nộp thông báo ngưng Bảo hiểm y tế quốc dân tại quầy phụ trách của văn phòng hành chính thành phố (phường). Nên nhớ rằng rằng nếu thủ tục này không được thực hiện thì bạn sẽ bị trừ tiền bảo hiểm 2 lần.
<Bảo hiểm y tế quốc dân>
Bạn phải hoàn thành thủ tục đăng ký trong vòng 14 ngày tại văn phòng hành chính quận/ huyện nơi đăng ký cư trú nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
・ Nhập cảnh vào Nhật Bản và đã đăng ký cư trú tại quận/ huyện phù hợp
・ Chuyển đến quận/ huyện phù hợp từ một thành phố/ quận/ huyện/ làng khác
・ Khi một đứa trẻ được sinh ra
・ Ngày không đủ điều kiện tham gia bảo hiểm y tế mà bạn đã tham gia cho đến hiện tại (ngày tiếp theo sau ngày bạn nghỉ việc tại công ty).
Giấy tờ để đăng ký gồm có hộ chiếu, thẻ cư trú, mã số cá nhân (My number). Ngoài ra, tùy vào lý do tham gia, nhiều trường hợp còn cần giấy chứng nhận nghỉ việc hoặc sổ khám thai.
(3) Lưu ý khi tham gia bảo hiểm
Bạn cần đáp ứng các điều kiện để tham gia bảo hiểm y tế. Bạn sẽ không được tham gia bảo hiểm nếu thời gian lưu trú ở Nhật dưới 3 tháng, hoặc là người có tư cách lưu trú đặc biệt (một số trường hợp của tư cách “Lưu trú ngắn hạn”, “Ngoại giao”, “Hoạt động đặc định”). Ngoài ra, nếu bạn đến từ một quốc gia có kí kết thỏa thuận an sinh xã hội, bao gồm bảo hiểm y tế với Nhật Bản, bạn nên kiểm tra kỹ trường hợp của mình vì có thể lựa chọn tham gia bảo hiểm của một trong hai quốc gia.
Ngoài ra, lao động bán thời gian và lao động tạm thời nếu muốn tham gia Bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) sẽ phải đáp ứng một số các điều kiện như là: “có số ngày làm việc tối thiểu bằng 3/4 ngày làm việc của nhân viên chính thức” hay “thời gian làm việc cố định trong tuần từ 20 giờ trở lên”. Bạn hãy hỏi người phụ trách ở công ty để biết hình thức hợp đồng của mình để xem bạn có phải là đối tượng tham gia bảo hiểm y tế dành cho doanh nghiệp (Bảo hiểm xã hội) hay không nhé.
Bảo hiểm lao động
Bảo hiểm lao động là cách gọi chung của bảo hiểm tai nạn lao động và bảo hiểm thất nghiệp; mỗi người lao động làm việc tại doanh nghiệp đều có nghĩa vụ tham gia bảo hiểm này bất kể tình trạng công việc như thế nào.
○ Bảo hiểm tai nạn lao động
Bảo hiểm tai nạn lao động do người chủ lao động chi trả toàn bộ, do đó người tham gia bảo hiểm này sẽ không phải trả. Trong bảo hiểm tai nạn lao động, khi người lao động bị thương vì các nguyên nhân công việc hay trên đường đi làm, hoặc khi bị ốm, qua đời thì bảo hiểm sẽ bồi thường cho người lao động và gia quyến của họ. Các khoản chính của bảo hiểm tai nạn lao động bao gồm chi phí chữa bệnh và khoản bảo đảm tiền lương khi người lao động không thể kiếm được việc làm. Đối tượng được chi trả là người lao động làm việc trong các công ty ở Nhật Bản (không phân biệt pháp nhân hay kinh doanh tư nhân) và cả người lao động nước ngoài làm việc tạm thời hay làm thêm trong một thời gian ngắn.
○ Bảo hiểm thất nghiệp
Bảo hiểm thất nghiệp là bảo hiểm chi trả để lên kế hoạch ổn định việc làm và thúc đẩy hoạt động tìm việc trong trường hợp bạn thất nghiệp, không thể tiếp tục làm việc vì một lý do nào đó, hoặc đang tự mình học tập nghiên cứu. Đối tượng của bảo hiểm này là “người lao động làm việc từ 1 ngày trở lên và đang làm việc hơn 20 giờ/tuần”. Tuy nhiên, đối với những ngành nghề cụ thể hoặc những sinh viên theo học toàn thời gian tại các cơ sở giáo dục, bạn cần xác nhận với nơi làm việc xem mình có phải là đối tượng được áp dụng hay không. Phí bảo hiểm thất nghiệp do người lao động và người chủ lao động cùng chi trả với tỉ lệ khác nhau theo từng ngành nghề. Ở hầu hết các doanh nghiệp, mức chi trả cho người lao động rất thấp, chỉ chiếm 3/1000 tiền lương.
Các khoản được khấu trừ từ lương
Việc nộp tiền thuế, tiền bảo hiểm và tiền lương hưu được chia thành hai hình thức: nộp trực tiếp và nộp ủy thác. Nếu bạn là nhân viên công ty, hầu hết các công ty đều áp dụng phương pháp nộp ủy thác. Nói cách khác, công ty sẽ khấu trừ tiền thuế, tiền bảo hiểm và tiền lương hưu,… từ tiền lương hàng tháng trả cho bạn, sau đó chuyển cho nhân viên “số tiền thực nhận”.
Các khoản khấu trừ chính từ tiền lương bao gồm “tiền bảo hiểm xã hội (bảo hiểm y tế, bảo hiểm hưu trí phúc lợi, bảo hiểm thất nghiệp)” và “tiền thuế” (gồm tiền thuế thu nhập nộp cho chính phủ và thuế thị dân nộp cho địa phương).
Bạn có thể cảm thấy như đang bị mất tiền khi bị khấu trừ lương, nhưng không phải công ty đang bóc lột bạn, mà thực tế họ đang thay mặt bạn để thực hiện những thủ tục bạn phải làm. Để những thủ tục phức tạp này trở nên đơn giản và bạn cũng không quên nghĩ vụ nộp nó, bạn nên xem đây là một hành động có lợi dành cho mình.
Thuế Nhật Bản có chính sách áp dụng khác nhau tùy thuộc vào tư cách lưu trú, thu nhập, quốc tịch và tình trạng của cá nhân. Thông tin trên internet và các sách hướng dẫn đều rất hữu ích, nhưng khi bạn sắp xếp những thông tin đó thành một danh sách thì bạn sẽ khó tìm được câu trả lời hoàn toàn trùng khớp với trường hợp của mình. Với hệ thống thuế phức tạp như ở Nhật Bản, trước hết bạn nên xem xét kỹ xem mình thuộc nhóm đối tượng nào trong bài viết này, sau đó thử hỏi người phụ trách ở công ty hoặc văn phòng tư vấn nếu cảm thấy chưa hiểu rõ.
Nếu bạn đang có nhu cầu chuyển việc tại Nhật Bản, bạn có thể truy cập vào trang web tsunagu Local Jobs! Tại đây có rất nhiều công việc chính thức dành cho người nước ngoài đang sinh sống ở Nhật, và nhiều vị trí tuyển dụng với mức lương hấp dẫn. Hãy đăng ký tài khoản trên trang web để bắt đầu hành trình tìm kiếm công việc mơ ước của bạn nhé!
Thông tin trong bài viết được cập nhật tại thời điểm công bố
