บริษัทที่ทำงานอยู่ล้มละลาย ต้องลาออกเพื่อเตรียมเปลี่ยนงาน.. เหตุการณ์เหล่านี้ล้วนเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ ยิ่งเป็นชาวต่างชาติที่ทำงานอยู่ในญี่ปุ่นด้วยแล้ว การขาดรายได้กะทันหันก็คงทำให้บางคนกังวลใจไม่น้อย
ในบทความนี้เราจึงจะมาแนะนำระบบประกันสังคมสำหรับช่วงว่างงาน นั่นก็คือ “ประกันการว่างงาน (สวัสดิการว่างงาน)” โดยจะอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับคุณสมบัติที่ต้องการในการทำประกัน วิธีการสมัคร และข้อควรระวัง เริ่มกันเลย!
ประกันการว่างงาน (失業保険) คือ?
ประกันการว่างงาน (失業保険) หรือที่มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า ประกันการจ้างงาน (雇用保険) เป็นหนึ่งในระบบประกันสังคมที่มีขึ้นเพื่อรับรองคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยผู้เป็นสมาชิกจะได้รับ “สวัสดิการว่างงาน (失業手当)” (หรือชื่อทางการคือ เบี้ยเลี้ยงพื้นฐาน) ในกรณีที่ตกงานเพราะสถานการณ์ของทางบริษัท หรือลาออกด้วยเหตุผลส่วนตัว
สวัสดิการว่างงานเป็นเงินสนับสนุนสำหรับสมาชิกในช่วงว่างงานให้ดำเนินชีวิตได้อย่างอุ่นใจและสามารถหางานใหม่ได้ในเร็ววัน ทั้งนี้ นายจ้างจะมีหน้าที่รับผิดชอบให้คนงานที่อยู่ในขอบข่ายของประกันลงทะเบียน โดยชาวญี่ปุ่นและชาวต่างชาติทุกคนจะได้รับประกันหากทำงานในญี่ปุ่น
อย่างไรก็ตาม เงินช่วยเหลือจากการว่างงานก็มีเงื่อนไขหลายประการที่จำเป็นต้องลุล่วงก่อนจะรับเงินได้เช่นเดียวกัน
คุณสมบัติ
ถึงจะเป็นชาวต่างชาติ แต่ถ้ามีคุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดเช่นเดียวกับคนญี่ปุ่นก็สามารถรับเงินช่วยเหลือจากการว่างงานได้
เงื่อนไขการขอรับประกันการว่างงานมีดังต่อไปนี้
・ ภายใน 2 ปี ก่อนออกจากงาน มีประวัติเข้าร่วมประกันการว่างงานเป็นเวลา 12 เดือนขึ้นไป (การทำงาน 11 วันขึ้นไปหรือทำงาน 80 ชั่วโมงขึ้นไปโดยรับค่าจ้างพื้นฐานให้นับว่าเป็น 1 เดือน)
・ กำลังว่างงาน
แรงงานบางส่วน เช่น ผู้ที่ทำงานน้อยกว่า 20 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ หรือนักศึกษาระดับปริญญาตรีภาคกลางวันจะไม่สามารถทำประกันการว่างงานและรับสวัสดิการได้ หากทำงานพิเศษมากกว่า 20 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ แม้จะเป็นชาวต่างชาติก็จะสามารถรับประกันการว่างงานได้
อย่างไรก็ตาม นักศึกษาต่างชาติที่ทำงานพิเศษจะไม่ได้รับความคุ้มครองจากประกันเนื่องจากมีสถานะนักศึกษา วีซ่าทำงานในวันหยุดเองก็ไม่รวมอยู่ในประกัน เนื่องจากจุดประสงค์ของการมาญี่ปุ่นคือ “วันหยุด” (休暇) ไม่ใช่ “ทำงาน” (就労) นอกจากนี้ หากไม่สามารถหางานได้ทันทีเนื่องจากป่วย บาดเจ็บ ตั้งครรภ์ คลอดบุตร หรือต้องเลี้ยงบุตร ก็จะไม่สามารถรับประกันได้เช่นเดียวกัน
ผู้ว่างงาน (失業者) ตามกฎหมายว่าด้วยการประกันการจ้างงาน หมายถึง “บุคคลที่มีแรงจูงใจและความสามารถในการทำงานแต่ไม่สามารถหางานได้” ดังนั้นผู้ที่ได้รับผลประโยชน์จากการว่างงานแต่ไม่ได้หางานทำ (ไม่มีแรงจูงใจในการทำงาน) และชาวต่างชาติที่ไม่มีสถานะการพำนักตั้งแต่แรกจึงไม่นับเป็นผู้ว่างงานนั่นเอง
ระยะเวลาในการรับเงินช่วยเหลือจากการว่างงานขึ้นอยู่กับเหตุผลของการออกจากงาน อายุขณะออกจากงาน และระยะเวลาของประกันการจ้างงาน สำหรับการออกจากงานเนื่องจากเหตุผลส่วนตัว เช่น การเปลี่ยนงาน หรือการเปิดธุรกิจส่วนตัว จะมีระยะเวลาการประกันการจ้างงานสูงสุด 150 วัน และถ้าออกจากงานด้วยเหตุผลของบริษัท เช่น บริษัทล้มละลาย การปรับโครงสร้างบริษัท หรือการเลิกจ้าง จะมีระยะเวลาการประกันการจ้างงานสูงสุด 330 วัน
ข้อจำกัดของประกันการว่างงาน
ในกรณีที่ออกจากงานเนื่องจากเหตุผลของทางบริษัท ถ้าคุณยื่นขอสวัสดิการว่างงานที่ Hello Work คุณจะสามารถรับสวัสดิการว่างงานได้ทันทีหลังจาก “ระยะเวลารอ” (待機期間) 7 วัน ในกรณีที่ออกจากงานเนื่องจากเหตุผลส่วนตัวหรือถูกไล่ออกทางวินัยจะได้ “ระยะเวลารับเงินช่วยเหลือ” (給付制限期間) เพิ่มเติมอีก 3 เดือน
คนว่างงานจะสามารถอยู่ในญี่ปุ่นได้ตามระยะเวลาที่เหลือในวีซ่า แต่ถ้าไม่มีหลักฐานว่ากำลังหางานอยู่เป็นเวลา 3 เดือนหลังจากออกจากงาน อาจถูก “เพิกถอนสถานะการพำนัก” (在留資格の取消し) เนื่องจากไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของสถานภาพการพำนัก ซึ่งคือการทำงานในญี่ปุ่น ดังนั้นแม้ว่าคุณจะได้รับประกันการว่างงานก็ควรพยายามหางานใหม่ให้ได้ภายใน 3 เดือน
ขั้นตอนการขอประกันการว่างงาน
คุณสามารถยื่นขอประกันการว่างงานได้ที่ Hello Work ที่รับผิดชอบในเขตที่อยู่ของคุณ โดยเอกสารสำหรับการสมัครมีดังนี้
・ ใบแจ้งการลาออกของผู้ประกันตนในการประกันการจ้างงาน (雇用保険被保険者離職票) เป็นเอกสารที่นายจ้างออกให้เมื่อออกจากงาน
・ บัตรประจำตัวผู้พำนักหรือใบลงทะเบียนคนต่างด้าว
・ บัตรผู้ประกันตนสำหรับการจ้างงาน (雇用保険被保険者証) ออกโดยนายจ้างคนก่อน
・ รูปถ่ายติดบัตร 2 ใบ (3×2.5 ซม.)
・ ตราประทับ (ถ้ามี)
・ สมุดบัญชีเงินฝากหรือบัตรเครดิต
ขั้นตอนการสมัคระจะอธิบายในหัวข้อถัดไป
ขั้นตอนการสมัคร
・ สมัครผ่าน Hello Work
กรอกแบบฟอร์มสมัครและส่งไปที่ Hello Work ของเขตที่อยู่ของคุณพร้อมเอกสารที่จำเป็นในการรับประกันการว่างงาน ถ้า Hello Work ยืนยันได้ว่าคุณมีคุณสมบัติตรงตามข้อกำหนดก็จะได้รับสิทธิ์ประกัน
・ เข้าร่วมฟังบรรยาย
หลังจากได้รับการตัดสินว่ามีคุณสมบัติแล้ว ก็ต้องมาฟังบรรยายสรุปเกี่ยวกับประกันการจ้างงาน ในช่วงบรรยายจะมีการแจกใบรับรองคุณสมบัติการประกันการจ้างงานและรายงานรับรองการว่างงาน ซึ่งถ้าไม่เข้าร่วมการบรรยายก็จะไม่สามารถรับเงินช่วยเหลือได้
・ รับใบรับรองการว่างงาน (失業認定)
ในการรับสวัสดิการว่างงาน หลังรับฟังการบรรยายราวทุกๆ 4 สัปดาห์ (28 วัน) คุณจะต้องไปที่ Hello Work ในวันที่กำหนดเพื่อรับการรับรองว่าว่างงาน และในการรับรองก็จำเป็นต้องมีประวัติกิจกรรมหางานอย่างน้อยเดือนละ 2 ครั้ง ระหว่างนั้นจึงควรตั้งใจหางานด้วย โดยจะมาขอรับคำปรึกษาด้านการหางานกับ Hello Work หรือหางานด้วยตัวเองก็ได้
・ รับสวัสดิการว่างงาน
เงินช่วยเหลือกรณีว่างงานจะโอนเข้าบัญชีเงินฝากภายใน 5 วันทำการนับจากวันที่ได้รับการยืนยันว่าว่างงาน โดยจะได้รับ “การรับรองการว่างงาน” (失業の認定) และ “สวัสดิการว่างงาน” (失業手当の受給) วนไปเรื่อยๆ จนกว่าจะหางานใหม่ได้หรือสิ้นสุดระยะเวลารับสวัสดิการ โดยทั่วไประยะเวลาในการรับเงินช่วยเหลือจากการว่างงานคือ 1 ปี นับจากวันที่ออกจากงาน และหากเกินกว่านี้จะไม่สามารถรับเงินช่วยเหลือได้แม้ว่าจะอยู่ในจำนวนวันสูงสุดที่จะได้รับเงินค่าเบี้ยเลี้ยงพื้นฐานที่กำหนดไว้ก็ตาม
นอกจากนี้ ในช่วงระยะประกัน กรณีที่มีงานทำซึ่งรวมถึงงานพิเศษด้วยแต่ไม่ได้แจ้งว่าทำงาน หรือไม่ได้กำลังหางานอยู่แต่ลงทะเบียนเป็นคนว่างงาน จะนับเป็นการกรอกข้อมูลเท็จเพื่อรับเงินช่วยเหลือจากการว่างงาน และแม้ว่าจะไม่ได้รับผลประโยชน์จริงก็จะเสียสิทธิ์ในการได้รับประกันการว่างงานและต้องจ่ายเงินคืนเป็น 2 เท่าของจำนวนเงินช่วยเหลือ ดังนั้นจึงควรระวังการรับเงินที่อาจผิดข้อบังคับของประกันด้วย
ควรระวังสำหรับชาวต่างชาติที่ตกงาน
ต่อไปนี้เป็นสิ่งที่ต้องทำและสิ่งที่ควรระวังสำหรับชาวต่างชาติที่ตกงาน
เมื่อชาวต่างชาติที่มีวีซ่าทำงานออกจากบริษัท จะต้องส่ง “ใบแจ้งหน่วยงานที่ทำสัญญา” (契約機関に関する届出) ไปยังสำนักงานตรวจคนเข้าเมืองของญี่ปุ่นภายใน 14 วัน หลังออกจากงาน ขั้นตอนนี้จะแยกกับขั้นตอนในการต่ออายุหรือเปลี่ยนวีซ่าโดยสิ้นเชิง ดังนั้นแม้ว่าวีซ่าจะยังไม่หมดอายุก็ต้องแจ้งสำนักงานตรวจคนเข้าเมือง โดยสามารถไปส่งแบบฟอร์มที่สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองหรือทางออนไลน์ก็ได้
นอกจากนี้ หากมีวีซ่าทำงานแต่ต้องออกจากงาน จะต้องระวังการทำงานพิเศษขณะตกงานด้วย การทำงานพิเศษนอกเหนือจากงานที่วีซ่าระบุไว้จะต้องมี “ใบอนุญาตสำหรับกิจกรรมนอกคุณสมบัติ” (資格外活動許可) ด้วยเหตุผลว่าออกจากงานเนื่องจากเหตุผลของบริษัทหรืออยู่ในสถานการณ์ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ และชั่วโมงการทำงานจะถูกจำกัดไว้ที่ 28 ชั่วโมงต่อสัปดาห์เท่านั้น ถ้าทำงานพิเศษโดยละเลยขั้นตอนนี้ คุณจะถูกตัดสินว่าเป็นการแรงงานผิดกฎหมายทันที ฝ่ายตรวจคนเข้าเมืองจะไม่อนุมัติการขอต่ออายุหรือเปลี่ยนวีซ่าเนื่องจาก “มีสถานะการพำนักที่ไม่ดี” (在留状況が不良である) และในบางกรณีสถานะการพำนักอาจถูกเพิกถอนหรือถูกเนรเทศออกจากญี่ปุ่น
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
หลังจากตกงานบางคนอาจรู้สึกว่าการหางานนั้นยากและไม่สบายใจขณะต้องรอรับประกันการว่างงาน เราจึงอยากแนะนำให้คุณใช้บริการศูนย์บริการจัดหางานสำหรับชาวต่างชาติ (外国人雇用サービスセンター) ซึ่งจะช่วยให้ชาวต่างชาติได้งานใหม่โดยเร็วที่สุด
ศูนย์บริการจัดหางานสำหรับชาวต่างชาติเป็นองค์กรรัฐที่ให้การสนับสนุนการจ้างงานและการเปลี่ยนอาชีพสำหรับชาวต่างชาติที่มีคุณสมบัติในการทำงานในญี่ปุ่น มีศูนย์อยู่ทั้งหมด 4 แห่งอยู่ที่ โตเกียว นาโกย่า โอซาก้า และฟุกุโอกะ
นอกเหนือจากการให้ข้อมูลและคำแนะนำในการหางาน การสัมภาษณ์ และให้คำปรึกษารายบุคคลแล้ว ยังสามารถให้คำปรึกษาเกี่ยวกับขั้นตอนต่างๆ อย่างการเปลี่ยนสถานะการพำนักด้วย นอกจากนี้ยังสามารถคุยกับที่ปรึกษาด้วยภาษาแม่ผ่านล่ามได้ โดยที่ศูนย์มีล่ามภาษาอังกฤษ จีน สเปน และโปรตุเกส (ภาษาและวันเวลาที่บริการจะแตกต่างไปตามแต่ละศูนย์ )
ศูนย์บริการจัดหางานสำหรับชาวต่างชาติตั้งขึ้นเพื่อช่วยเหลือชาวต่างชาติโดยเฉพาะ ดังนั้นถ้าคุณกำลังหางานหรือมีปัญหาใดๆ ก็สามารถไปขอคำแนะนำที่ศูนย์ได้ไม่ต้องกังวล
ส่งท้าย
เราได้แนะนำเกี่ยวกับประกันการว่างงานไปแล้ว แต่อย่างที่ได้กล่าวไป เมื่อชาวต่างชาติที่มีวีซ่าทำงานต้องออกจากงานมักมีความเสี่ยงจากการรับสวัสดิการ จึงควรเตรียมพร้อมที่จะหางานใหม่ให้ได้ทันทีโดยไม่ต้องรอสวัสดิการว่างงานจะดีกว่า รวมถึงถ้ามีข้อกังวลหรือปัญหาใดๆ ในการหางานใหม่ ก็ลองติดต่อ tsunagu Local Jobs ดูได้เลย
หากมีคำถาม คำแนะนำ หรือข้อเสนอแนะใดๆ เกี่ยวกับบทความของเรา สามารถติดต่อและติดตามเราผ่านทางเฟซบุ๊กได้เลย !
เนื้อหาในบทความนี้ อัพเดทล่าสุด ณ วันที่เผยแพร่
